5 min
Nietrzymanie moczu to problem natury medycznej, który jest wyjątkowo kłopotliwy, uciążliwy i bardzo wstydliwy. W wielu przypadkach wpływa na obniżenie samooceny i staje się powodem wycofania z życia społecznego oraz korzystania z pełni jego uroków i możliwości. Przyczyny dolegliwości mogą być związane nie tylko z układem moczowym, lecz także sferą psychiczną czy mięśniami dna miednicy. Jak powstrzymać mimowolne oddawanie moczu i co zrobić, aby rozwiązać problemy z niekontrolowaną mikcją?
Na czym polega dolegliwość nietrzymania moczu?
Nietrzymanie moczu określane jest również jako inkontynencja. Dolegliwość często występuje u osób w podeszłym wieku, ale dotyka też młodszych kobiet i mężczyzn. To częsty objaw występujący u kobiet w ciąży i po porodzie naturalnym. Mimowolne oddawanie moczu mają również mężczyźni borykający się z przerostem prostaty. Zjawisku towarzyszy często uczucie nieustannego parcia na pęcherz moczowy oraz wypuszczanie moczu z pęcherza kropla po kropli.
Objawy nietrzymania moczu często nasilają się podczas uprawiania nawet niewielkiej aktywności fizycznej, jak np. skakanie. Przykre zjawisko może pojawić się nawet podczas kaszlu, kichania czy śmiania się. Inkontynencja występuje średnio dwa razy częściej u kobiet niż mężczyzn. Charakterystyczne, niekontrolowane popuszczanie moczu jest bezpośrednio związane z przepełnieniem pęcherza, uczuciem nagłego parcia, a także wysiłkiem.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu i inne rodzaje schorzenia
Niekontrolowane nietrzymanie moczu można podzielić na kilka rodzajów przypadłości. Najczęściej występującym typem tej dolegliwości jest wysiłkowe nietrzymanie moczu, pojawiające się podczas niewielkiej aktywności czy podnoszenia lekkich przedmiotów.
Problem nietrzymania moczu często dotyczy również kobiet w ciąży oraz po porodzie, co wiąże się z osłabieniem mięśni dna miednicy. Na skutek hormonów i powiększania macicy te mięśnie ulegają rozluźnieniu. Dochodzi do silnego ucisku na pęcherz i pojawia się potrzeba oddania moczu.
U mężczyzn do mimowolnego popuszczania moczu dochodzi najczęściej na skutek problemów z przerośniętym gruczołem prostaty. Wówczas mamy do czynienia z uciskaniem cewki moczowej, czego skutkiem jest mocz oddawany często kropla po kropli. Ponadto w leczeniu prostaty często przepisywane są przez lekarzy leki o działaniu moczopędnym. Przerost gruczołu krokowego jest też jedną z przyczyn nawracających infekcji dróg moczowych, co także wywołuje częstą potrzebę wizyty w toalecie.
Nietrzymanie moczu z nagłym parciem może dotyczyć również dzieci i młodzieży. Najczęściej to zjawisko jest łączone z moczeniem nocnym. Silne parcie na pęcherz w tym wieku może świadczyć o chorobach układu moczowego lub nerwowego. Najczęściej to takie przypadłości, jak: wady nerek, cewki moczowej i pęcherza lub mózgowe porażenie dziecięce, urazy, guzy rdzenia kręgowego czy przepukliny oponowo-rdzeniowe.
Potrzeba natychmiastowego oddania moczu, nazywana moczeniem nocnym u dzieci, to przypadłość stwierdzana u dzieci po ukończeniu 5. roku życia. Jest związana najczęściej z zaburzeniami emocjonalnymi, infekcją dróg moczowych czy zbyt dużą ilością wytwarzanego moczu.
3 stopnie zaawansowania inkontynencji
Nietrzymanie moczu u mężczyzn i kobiet może być dolegliwością o różnym stopniu nasilenia. Przypadłość jest dzielona na trzy poziomy intensywności:
I stopień wiąże się z silnym napięciem mięśni brzucha. Wzrasta wówczas ciśnienie w jamie brzusznej. W tym przypadku nietrzymanie moczu zwykle występuje na skutek kichania, kaszlu lub podnoszenia ciężkich rzeczy,
II stopień jest związany z mimowolnym wypływem moczu podczas wykonywania codziennych czynności i zajęć, takich jak np. wchodzenie po schodach, schylanie się, bieg czy praca fizyczna,
III stopień to wyciek moczu na skutek wykonywania niemal każdej czynności. W tym przypadku dolegliwości towarzyszą częste nawroty zakażeń i infekcji dróg moczowych, których leczenie wymaga stosowania antybiotyków.
Przyczyny występowania nietrzymania moczu
Jedną z przyczyn nietrzymania moczu i jednocześnie czynnikiem ryzyka, który może spowodować wystąpienie tej dolegliwości, jest otyłość. Nietrzymanie moczu może być również spowodowane występowaniem przewlekłych zaparć, paleniem tytoniu oraz chorobami, takimi jak cukrzyca, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, a także guzy mózgu i rdzenia kręgowego.
Wśród osób z nietrzymaniem moczu często znajdują się kobiety po przebytych porodach w tym zabiegowych. Szczególnie na mimowolne oddawanie moczu narażone są panie, które urodziły dzieci z dużą masą urodzeniową, po operacjach ginekologicznych, a także mężczyźni z przerostem prostaty.
Jak diagnozuje się nietrzymanie moczu?
Aby móc zastosować skuteczne produkty na nietrzymanie moczu czy też odpowiednie leczenie farmakologiczne, niezbędna jest szczegółowa i właściwa diagnostyka urologiczna. To typ nietrzymania moczu najczęściej decyduje o rodzaju terapii. Podstawą diagnostyki jest zatem dokładny wywiad z pacjentem. Ważne są okoliczności, w których dochodzi do popuszczania moczu, stosowane na co dzień leki, ilość wydobywającego się moczu, a także objawy, takie jak np. obecność nagłego parcia.
Osoba, której dotyczy problem niekontrolowanego oddawania moczu, powinna prowadzić dzienniczek mikcji i notować w nim pory, ilość moczu oraz okoliczności mikcji. W wielu przypadkach znacznie ułatwia to określenie, czym nietrzymanie moczu może być spowodowane.
Pacjent udający się do lekarza powinien zabrać ze sobą też dokumentację medyczną z przebytymi chorobami lub zabiegami chirurgicznymi. Wśród standardowych badań wykonywanych w przypadku problemów z nietrzymaniem moczu przeprowadza się ogólne badanie moczu i posiew, podstawowe badania krwi, w tym morfologię, elektrolity, CRP i glukozę, badanie urodynamiczne czy USG jamy brzusznej.
Ponadto u kobiet lekarz może zlecić konsultację ginekologiczną i badanie narządów rodnych, a u mężczyzn diagnostykę gruczołu krokowego w celu wykluczenia problemów z prostatą.
Co pomaga na nietrzymanie moczu? Ćwiczenia dna miednicy!
Jeśli zastanawiasz się, co pomaga na nietrzymanie moczu, musisz pamiętać, że niezbędne jest właściwe dopasowanie leczenia do rodzaju oraz stopnia intensywności dolegliwości. W przypadku osób z nietrzymaniem moczu, u których występuje nagląca potrzeba mikcji, bardzo ważna jest właściwa dieta, ograniczenie, a najlepiej zaprzestanie spożywania alkoholu oraz kofeiny. Kluczowe jest również regularne wykonywanie ćwiczeń mięśni dna miednicy. W zaawansowanych przypadkach taką terapię uzupełnia się o leki na nietrzymanie moczu, których zadaniem jest rozluźnienie mięśni pęcherza. W przypadku menopauzy stosowane bywa także leczenie hormonalne.
Dla kobiet pomocne w nietrzymanie moczu są ćwiczenia mięśni Kegla oraz wzmacnianie mięśni dna miednicy. To właśnie te mięśnie podtrzymują narządy znajdujące się w jamie brzusznej, także pęcherz moczowy. Aby skutecznie ćwiczyć mięśnie Kegla, należy je kolejno zaciskać i rozluźniać, co powinno trwać początkowo po dwie, a następnie po pięć sekund kilka razy dziennie. Nie należy ćwiczyć w trakcie mikcji. Mogłoby to prowadzić do infekcji.
W przypadku osób otyłych i z nadwagą w leczeniu nietrzymania moczu, oprócz wzmocnienia mięśni dna miednicy, zaleca się również wprowadzenie zdrowego stylu życia oraz zredukowanie masy ciała. W pobudzaniu pracy mięśni miednicy oraz pęcherza stosuje się również elektrostymulację. Zabieg wykorzystuje impulsy nerwowe, które poprzez elektrody pobudzają mięśnie do skurczów. Te natomiast stają się silniejsze i coraz lepiej napięte. Wspomaga to regenerację i stopniowo wpływa na zmniejszenie problemu nietrzymania moczu.
Elektrostymulacja wspomaga również odbudowę uszkodzonych włókien nerwowych. Dzięki takim zabiegom pacjentom łatwiej zlokalizować też mięśnie, które następnie mogą ćwiczyć w warunkach domowych.
W zaawansowanych przypadkach nietrzymania moczu u kobiet i mężczyzn stosuje się również leczenie operacyjne. Polega ono na wszczepieniu taśmy pod cewkę moczową, co zapobiega niekontrolowanemu wyciekowi moczu. U kobiet takie działanie jest wykonywane przez pochwę i zalicza się do zabiegów małoinwazyjnych.
Domowe sposoby radzenia sobie z nietrzymaniem moczu
Istnieje wiele sposobów, które można stosować na nietrzymanie moczu. Leki stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza oraz ćwiczenia warto wspomagać także za pomocą domowych sposobów. Zanim jednak terapia przyniesie efekty, niekontrolowany strumień moczu pomogą zamaskować specjalne wkładki urologiczne. Pomocne bywają również pieluchomajtki, które świetnie sprawdzają się w przypadku osób starszych i w nietrzymaniu moczu z przepełnienia.
Wsparciem w terapii nietrzymania moczu będzie unikanie soków z cytrusów oraz napojów gazowanych. Bardzo ważne są też regularne wypróżnienia oraz unikanie zaparć. Warto więc dodać do codziennej diety błonnik, duże ilości wody niegazowanej, a także zioła na nietrzymanie moczu oraz zaparcia. Idealnie sprawdzi się tu pokrzywa, kwiat lipy, korzeń mniszka lekarskiego, a także zielona herbata.
Bardzo ważne jest również dbanie o higienę intymną. Warto stosować kosmetyki przeznaczone do mycia właśnie tych okolic, częste podmywanie oraz codzienne zmienianie bielizny. Zakładane ubrania powinny być wykonane z niezbyt obcisłych i naturalnych materiałów. Pozwoli to zmniejszyć ryzyko zapadania na infekcje dróg moczowo-płciowych, co sprzyja częstemu oddawaniu moczu.
Nietrzymanie moczu i zaleganie nawet jego niewielkich ilości na wkładce czy bieliźnie może powodować podrażnienia, pieczenie i swędzenie. Aby złagodzić te dolegliwości, można zastosować preparaty i maści zawierające w składzie tlenek cynku.
Domowe sposoby na nietrzymanie moczu to jednocześnie działania, które doskonale sprawdzą się jako zapobieganie wystąpieniu tego problemu. Powyższe działania nie należą do zbyt wymagających w ciągu dnia, a stanowią jednocześnie element dobrej praktyki i zachowania higieny, co zaprocentuje skuteczną ochroną przed pojawieniem się dolegliwości różnego typu.
Źródła:
Borowicz, Adrianna Maria, and Katarzyna Wieczorowska-Tobis. „Metody fizjoterapeutyczne w leczeniu nietrzymania moczu.” Gerontologia polska 18.3 (2010): 114-119.
Surkont, Grzegorz, E. Wlaźlak, and Jacek Suzin. „Nietrzymanie moczu u kobiet–problem społeczny, medyczny i naukowy.” Przegląd Menopauzalny 1 (2003): 59-65.
Wierzbicka, Monika, et al. „Występowanie i czynniki ryzyka nietrzymania moczu u kobiet.” Physiotherapy/Fizjoterapia 17.1 (2009).
Derewiecki, Tomasz, et al. „Znaczenie problemu nietrzymania moczu wśród kobiet po 40. roku życia.” Hygeia Public Health 50.1 (2015): 219-225.
Tomaszewska, Katarzyna. „Społeczne, psychiczne i ekonomiczne skutki nietrzymania moczu u osób po 65 roku życia Social, psychological and economic effects of urinary incontinence affecting people over the age of 65.” Family–Health–Disease: 75.
Ziętek, Alicja, Łukasz Nowakowski, and Tomasz Rechberger. „Farmakologiczne leczenie najczęstszych postaci nietrzymania moczu.”