Poznaj trądzik różowaty – przyczyny, objawy i sposoby leczenia trądziku

Jedną z poważnych dermatoz skórnych jest trądzik różowaty – choroba zapalna o przewlekłym charakterze. Objawia się ona występowaniem m.in. poszerzonych naczyń krwionośnych, rumienia, krostek i grudek. U niektórych pacjentów może dochodzić nawet do włóknienia gruczołów łojowych. Na szczęście współczesna medycyna zna skuteczne metody leczenia. Dowiedz się więcej na ten temat!

Czym jest trądzik różowaty (rosacea) i u kogo może występować?

Trądzik różowaty to przewlekła choroba zapalna skóry twarzy spotykana przede wszystkim u mieszkańców Europy Północnej oraz Zachodniej. Dotyczy zwłaszcza tych ludzi, którzy mają I albo II fototyp skóry, czyli jasną karnację, którą cechuje skóra jasna lub bardzo jasna, delikatna i wrażliwa, włosy rude albo blond, oczy niebieskie, zielone bądź piwne. U około 1/3 pacjentów stwierdza się zachorowania w najbliższej rodzinie, co świadczy o tym, że dolegliwość może mieć podłoże dziedziczne. Trądzik różowaty pojawia się u osób w wieku dojrzałym, najczęściej między 30. a 40. rokiem życia, ale pierwsze objawy mogą występować znacznie wcześniej, nawet w okresie dojrzewania. Trądzik częściej różowaty dotyka kobiet. Niezwykle rzadko cierpią na niego dzieci.

Schorzenie to zasadniczo różni się od trądziku pospolitego, określanego również jako trądzik młodzieńczy. W pierwszym przypadku początkowe symptomy można pomylić z cerą naczyniową, dopiero po pewnym czasie pojawiają się wykwity oraz inne zmiany. Natomiast przy zmianach pospolitych zwykle tworzą się zaskórniki, które mogą rozwijać się w krostki. Inne są też przyczyny i przebieg obu dermatoz.

Głównym objawem trądziku różowatego jest dość charakterystyczny wygląd skóry – jest ona zaczerwieniona (tzw. rumień przelotny lub przetrwały), pojawiają się na niej liczne teleangiektazje (czyli pękające naczynka), a także grudki i krostki. W zależności od postaci trądziku różowatego oraz jego nasilenia mogą wystąpić również uczucie pieczenia i palenia skóry, obrzęki skóry, jej nadmierne wysuszenie i towarzyszący temu świąd, a nawet przewlekłe stany zapalne rogówek i spojówek. W niektórych przypadkach objawy trądziku różowatego zlokalizowane są poza twarzą, dochodzić też może do zmian przerostowych oraz włóknienia gruczołów łojowych.

Trądzik różowaty – objawy w zależności od stadium zapalnej choroby skóry

Najczęściej zmiany skórne w przebiegu trądziku różowatego obejmują centralną część twarzy, czyli brodę, policzki i czoło. Początkowo zwykle są to zmiany naczyniowe o charakterze rumienia, który utrzymuje się dłużej niż normalnie. Z czasem choroba może się rozwijać, zwłaszcza bez odpowiedniego leczenia. Zdarza się też, że trądzik ma intensywny przebieg, głównie w przypadku płci męskiej.

Wyróżnia się różne typy i stopnie zaawansowania tego schorzenia, które dają nieco inne symptomy. Są to:

• Stadium I postać rumieniowo-teleangiektatyczna –  cechuje się wspomnianym rumieniem w środkowej części twarzy, jednak najczęściej mijającym. Napadowe zaczerwienienie zwykle utrzymuje się dłużej niż 10 minut i może być powodowane przez czynniki z pozoru błahe, np. zmianę temperatury otoczenia czy potarcie cery. Występują też teleangiektazje. W miarę rozwoju schorzenia rumień może utrzymywać się nawet wiele dni lub mieć postać trwałą.
• Stadium II postaci grudkowo-krostkowej – poza zmianami naczyniowymi pojawiają się grudki i krosty. Ponieważ jest to zapalna choroba skóry twarzy, często tworzy się też lokalny obrzęk, który bywa stały, podobnie jak rumień na tym etapie choroby. Dodatkowo mogą występować drobne guzki.
• Stadium III postaci guzowatej – w nim dominują zmiany przerostowe. Występują powyższe symptomy w połączeniu z pogrubieniem skóry i obrzękiem twarzy. Tworzą się też guzki i blaszki, które są wynikiem narastającego stanu zapalnego. Ponadto w obrębie zmian przerostowych niekiedy stwierdza się zapalenie mieszków włosowych. Poza strefą T zmiany mogą występować również na powiekach, łukach jarzmowych i uszach. Objawy mogą ujawniać się jednocześnie, w odstępach czasowych lub mieć charakter narastający.
• Postać oczna – trądzik różowaty jest chorobą skóry, ale może dotyczyć także oczu. Początkowo schorzenie bywa mylone z nawracającym zapaleniem spojówek i brzegów powiek. Jako objawy oczne tej dermatozy wymienia się m.in. łzawienie, światłowstręt, przekrwienie rogówki, pieczenie, opuchliznę powiek.
• Postać ziarniniakowa trądziku różowatego – jest stosunkowo rzadko spotykana, cechuje się skłonnością do rozpadu guzków i powstawania nieestetycznych blizn.

Jakie są możliwe przyczyny trądziku różowatego?

Przyczyny trądziku różowatego nie są w pełni poznane i do końca wyjaśnione. Często jednak dermatoza ta występuje u osób z predyspozycją genetyczną polegającą na płytkim osadzeniu słabych naczyń krwionośnych. Ponadto ryzyko zachorowania może zwiększać wiele czynników, takich jak np. zaburzenia naturalnej odporności organizmu, zaburzenia naczyniowe, narażenie skóry na działanie promieniowania UV oraz różnego rodzaju infekcje. Podejrzewa się udział niektórych drobnoustrojów bakteryjnych, których obecność często stwierdza się na skórze w obrębie zmian u osób z trądzikiem różowatym.

Trądzik różowaty – leczenie w zależności od przebiegu choroby

Pierwszym krokiem przed podjęciem leczenia powinna być przede wszystkim konsultacja z lekarzem dermatologiem. Przeprowadzi on wywiad lekarski, dokona oględzin zmian i zleci konkretne działania. W początkowym etapie choroby u osób ze skłonnością osobniczą do powstawania rumienia podstawą jest unikanie czynników drażniących i troskliwa pielęgnacja skóry.

Przy bardziej zaawansowanych zmianach dermatolog może przepisać konkretne leki na trądzik różowaty. Mogą być to środki do leczenia miejscowego (np. metronidazol, kwas azelainowy, sulfacetamid sodowy, klindamycyna czy nadtlenek benzoilu), jak i ogólnego. Stosuje się antybiotyki doustne oraz leczenie ogólne retinoidami. Zmiany towarzyszące trądzikowi różowatemu i powikłania po nich (blizny, przebarwienia) leczy się także z pomocą zabiegów medycyny estetycznej.

Czego unikać w przypadku trądziku różowatego?

Istnieje wiele czynników, które mogą powodować wystąpienie lub nasilenie objawów trądziku różowatego. Należy obserwować reakcję swojej skóry i starać się unikać tego, co szkodzi. Może być to np.:

• alkohol,
• dym papierosowy,
• ciężkostrawne potrawy,
• chlorowana woda,
• stres,
• wysiłek fizyczny,
• brak snu,
• pikantne przyprawy,
• chłód lub gorąco,
• promienie UV,
• kosmetyki ze sztucznymi dodatkami,
• detergenty,
• niektóre leki.

Jak dbać o skórę z trądzikiem różowatym? Preparaty miejscowe i pielęgnacja

Bardzo ważna jest m.in. odpowiednia pielęgnacja. Nieumiejętny dobór kosmetyków do domowego stosowania może jeszcze bardziej podrażniać skórę i powodować pogłębianie się objawów. Przy trądziku różowatym należy wybierać specjalne dermokosmetyki do skóry wrażliwej, które wzmacniają ściany kapilar, wyrównują koloryt cery, łagodzą podrażnienia i zapalenie.

Ważne jest, aby wszystkie stosowane preparaty były łagodne, zarówno te do mycia twarzy, jak i tonizacji, nawilżania i natłuszczania. Nie można też zapominać o codziennej ochronie UV, nawet zimą. Ponadto podczas pielęgnacji i mycia twarzy należy dbać o higienę, unikać pocierania skóry.

Jak leczyć trądzik – laseroterapia na teleangiektazje i rumień

Sporo do zaoferowania pacjentom borykającym się z tym problemem ma również medycyna estetyczna. Wykazano, że światło laserowe działa pozytywnie przy zmianach naczyniowych napadowych oraz utrwalonych. Jako skuteczne uznaje się np. leczenie trądziku różowatego laserem, a konkretniej głowicą neodymowo-yagową. Zabieg pozwala m.in. na usunięcie rozszerzonych naczynek będących jednym z głównych objawów choroby. Światło lasera kierowane na określone partie twarzy dociera w głąb naczyń, gdzie jest absorbowane przez czerwone krwinki i zamieniane w energię. Pod jej wpływem z tkanek naczynia odparowuje woda, jego wysuszone ścianki są wchłaniane przez organizm, a więc zanikają. Co ważne, głowica Nd:YAG jest wyposażona w specjalny system chłodzący, który chroni skórę przed poparzeniami.

Jeśli trądzik różowaty rozwija się z pozostawieniem blizn, zastosowanie znajdują także lasery CO2. One również działają na zasadzie selektywnej fototermolizy, ale emitują inną wiązkę światła o innej długości. Ich energia oddziałuje na cząsteczki wody, które znajdują się w tkankach, prowadząc do ich odparowania. Jednocześnie dochodzi do złuszczenia określonej warstwy skóry, wyrównania jej powierzchni oraz pobudzenia procesów regeneracyjnych. Po zabiegu tego typu skóra przechodzi remodeling – powstają jej nowe składniki, takie jak kolagen i elastyna. Metoda ta stosowana jest głównie wtedy, gdy zdiagnozowaną postacią trądziku różowatego jest rhinophyma, czyli stadium przerostowe obejmujące nos, znane również jako guzowatość nosa.

Nieco innym rodzajem zabiegów znajdujących zastosowanie przy trądziku różowatym są te wykorzystujące technologię IPL, czyli intensywne światło pulsacyjne (intense pulse light therapy). W zależności od rodzaju i zaawansowania zmian, a także fototypu skóry pacjenta stosuje się różne częstotliwości wiązki świetlnej. Z użyciem urządzeń IPL redukuje się także hiperpigmentacje (przebarwienia).

Inne sposoby leczenia choroby – peelingi do skóry twarzy z trądzikiem

Trądzik różowaty występuje u osób ze skórą wrażliwą. Ważne jest więc, aby metody służące złuszczaniu naskórka nie pogłębiały niedoskonałości i były dobierane indywidualnie. Należy więc szczególnie uważać, dobierając peelingi, a najlepiej skorzystać z pomocy specjalisty.

Jeśli trądzik różowaty pozostawił na twarzy nieestetyczne blizny, może pomóc profesjonalny peeling chemiczny, np. na bazie kwasu salicylowego lub pirogronowego. Pozwala on usunąć warstwy martwego naskórka, pobudza produkcję zdrowych, nieuszkodzonych komórek i stymuluje naturalne procesy naprawcze skóry. Dzięki temu można zredukować widoczność blizn, ale również wygładzić skórę, zmniejszyć rozszerzone pory czy usunąć drobne niedoskonałości. Zabiegi takie mogą w różnym stopniu ingerować w tkanki, dlatego z powodzeniem można je dobrać do potrzeb pacjenta.

Trądzik różowaty to nie tylko defekt estetyczny – to przede wszystkim choroba, która wymaga odpowiedniej diagnostyki i leczenia. Nie warto więc zwlekać z konsultacją u dermatologa.

Źródła:

1. Robak E., Kulczycka L.: Trądzik różowaty – współczesne poglądy na patomechanizm i terapię. Postępy Hig. Med. Dosw. (online), 2010; 64: 439-450. https://publisherspanel.com/api/files/view/3511.pdf
2. http://www.phmd.pl/api/files/view/3511.pdf
3. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74530,tradzik-rozowaty
4. http://drstyczen.pl/upload/drstyczen/promieniowanie_sloneczne_uv_uroda_i_medycyna.pdf