4 min
Funkcjonowanie skóry w dużej mierze zależy od hormonów i tym samym ogólnego stanu zdrowia. Gdy na ciele pojawiają się różne zmiany – suchość, odbarwienia, przebarwienia, wykwity – może to świadczyć o nieprawidłowej pracy tarczycy. Jednym z możliwych zaburzeń tego gruczołu są plamy tarczycowe. Jak wyglądają, dlaczego powstają i jak je usunąć?
Czym jest tarczyca i jakie pełni funkcje?
Tarczyca jest niewielkim gruczołem wydzielania wewnętrznego, zlokalizowanym w przednio-dolnej części szyi. Gruczoł tarczowy odpowiada za wydzielanie hormonów metabolicznych. Najważniejszymi związkami produkowanymi przez ten narząd są trójjodotyronina (T3) i tyroksyna (T4). Ich wytwarzanie regulowane jest głównie przez podwzgórze i przysadkę mózgową, która wydziela hormon tyreotropowy (TSH).
Hormony tarczycy są niezbędne do życia. Biorą udział w rozwoju organizmu, procesach przemiany materii, zapewniają nam energię, ciepło (termogeneza) i sprawne działanie układu nerwowego. Zarówno ich niedobór, jak i nadmiar wpływa negatywnie na wiele funkcji życiowych. Schorzenia tarczycy dzieli się głównie na te związane z jej niedoczynnością i nadczynnością. Wszystkie mogą mieć wpływ na wygląd skóry, włosów i paznokci.
Przyczyny i symptomy niedoczynności tarczycy
Niedoczynność tarczycy polega na niedostatecznej syntezie jej hormonów. Powodem może być wrodzona dysfunkcja tego narządu, jak również schorzenia nabyte odpowiedzialne za niedoczynność wtórną. Większość schorzeń odpowiedzialnych za niedoczynność gruczołu tarczowego ma podłoże autoimmunologiczne. Do takich zalicza się chorobę Hashimoto. Innymi możliwymi przyczynami są choroby przysadki, stany po usunięciu tarczycy i jej leczeniu jodem promieniotwórczym, różne rodzaje zapalenia tarczycy, czy zaburzenia polekowe.
W przebiegu niedoczynności tarczycy pojawiają się objawy ogólnoustrojowe, takie jak np.:
- zmęczenie,
- problemy z koncentracją,
- zaburzenia pamięci,
- gorsze samopoczucie,
- stany depresyjne,
- zwiększenie masy ciała,
- obniżenie ciśnienia tętniczego,
- podwyższony poziom cholesterolu,
- uczucie zimna,
- zaparcia, rzadsze oddawanie kału,
- w ciężkich przypadkach niekiedy niepłodność, choroby serca, czy nawet śpiączka.
Jakie są przyczyny i objawy nadczynności tarczycy?
Nadczynność tarczycy (hipertyreoza) to stan, kiedy stężenie hormonów jest zbyt wysokie w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Przyczyną często jest autoimmunologiczna choroba Gravesa-Basedowa, a także guzki tarczycowe (tzw. wole) i rzadziej podostre zapalenie tarczycy jako powikłanie po infekcji wirusowej, zapalenie poporodowe lub rak tarczycy.
W przypadku nadczynności część objawów jest odwrotnych do stanu przy niedoczynności, a niektóre są zbliżone lub takie same. Symptomami ogólnoustrojowymi są m.in.:
- wzmożona potliwość ciała,
- podenerwowanie, uczucie niepokoju,
- spadek masy ciała,
- biegunki, często oddawanie kału,
- bóle mięśni i stawów, osłabienie siły,
- drżenie rąk,
- ciągłe uczucie gorąca,
- u kobiet zaburzenia miesiączkowania, problemy z zajściem w ciążę,
- objawy ze strony oczu, takie jak np. obrzęk powiek, zaczerwienienie skóry w okolicach oczu i/lub spojówek, a nawet wytrzeszcz oczu.
Czym są i jak wyglądają plamy tarczycowe?
W wyniku wahań hormonalnych i zaburzeń melanogenezy spowodowanych m.in. obniżoną zdolnością metabolizmu komórek, w następstwie chorób tarczycy może dochodzić do powstawania dwóch rodzajów zmian kolorytu skóry, takich jak:
- Odbarwienia skórne – na różnych partiach ciała mogą pojawiać się niewielkie plamki jaśniejsze od pozostałej skóry. Zmiany takie określa się jako bielactwo nabyte.
- Przebarwienia skórne – są to hiperpigmentacje, które stanowią skupisko komórek barwnikowych, przyjmujące postać brązowych lub beżowych plam o różnej powierzchni. Tego rodzaju plamy na skórze mogą też przybierać formę zaczerwienienia przypominającego rumieńce. Plamy tarczycowe lokalizują się głównie na powiekach górnych (efekt Jellinka).
Zdarza się, że zmiany skórne są jednymi z pierwszych objawów choroby, a dopiero w miarę jej rozwoju dochodzi do rozwoju symptomów ogólnoustrojowych. U osób z chorobami tarczycy plamy zdarzają się stosunkowo rzadko. Częściej natomiast obserwuje się inne niepokojące zmiany na skórze.
Choroby tarczycy a problemy skórne oraz zmiany na paznokciach i włosach
U Pacjentów z niedoczynnością tarczycy dochodzi do zmian wyglądu. Zwykle pojawia się nadmierna suchość skóry, łuszczenie i blady odcień, niekiedy żółty. Ponadto skóra staje się skłonna do obrzęków. Opuchlizna może być na tyle dokuczliwa, że zaburza mimikę twarzy. Puchnąć może też język, co może stwarzać problemy przy mówieniu.
Niedoczynność tarczycy wiąże się też z pogorszeniem kondycji przydatków skóry. Włosy stają się cienkie i łamliwe. Wypadać mogą również brwi, zwłaszcza po ich zewnętrznej stronie. Kruche stają się też paznokcie. Zmiany obejmują zarówno twarz i ciało. Na dłoniach i stopach może powstawać np. wyprysk hiperkeratotyczny, który przypomina pokrzywkę. Przypadłość ta wynika z nadmiernej keratynizacji prowadzącej do występowania ognisk zrogowaciałego naskórka. Mogą one przyczyniać się do powstawania brodawek. Natomiast nadczynność tarczycy często objawia się nadreaktywnością gruczołów łojowych, co skutkuje przetłuszczającą się skórą. Może być ona stale wilgotna i zaczerwieniona. Ponadto schorzenie to może prowadzić do powstawania trądziku.
Diagnoza i postępowanie przy najczęstszych chorobach tarczycy
Choroby tarczycy zwykle mają charakter przewlekły i postępowy. Często zostają wykryte przypadkowo, podczas rutynowych badań kontrolnych. Do wizyty u lekarza powinny natomiast skłonić jakiekolwiek niepokojące zmiany w ogólnym wyglądzie, takie jak np. przebarwienia na skórze, suchość, swędzeniem, zmieniony wygląd paznokci, pogorszenie kondycji włosów, jak również typowe objawy ogólnoustrojowe.
Postępowanie przy plamach tarczycowych i innych objawach skórnych nie może ograniczać się do leczenia miejscowego. Przyczynę zaburzeń należy rozpoznać i leczyć ogólnoustrojowo. Lekarz endokrynolog stawia diagnozę na podstawie badań laboratoryjnych i ewentualnie USG tarczycy. Kolejno dobiera indywidualne leczenie, które zwykle polega na przyjmowaniu leków doustnych. Rzadziej wskazane jest leczenie operacyjne. Natomiast zmiany skórne leczy się po konsultacji dermatologicznej i endokrynologicznej.
Jak zredukować plamy tarczycowe z pomocą medycyny estetycznej?
Opanowanie problemów z tarczycą zwykle zapobiega pojawianiu się kolejnych niedoskonałości skórnych, ale nie likwiduje obecnych. W przypadku plam tarczycowych można natomiast skorzystać z zabiegów, które prowadzą do ich rozjaśnienia lub usunięcia, a także prowadzą do poprawy kondycji skóry i redukują oznaki starzenia. Jednak nie wszystkie procedury mogą być wykonywane przy chorobach autoimmunologicznych. Ważne jest więc, aby poinformować lekarza medycyny estetycznej lub kosmetologa przeprowadzającego zabieg o swojej chorobie i przyjmowanych lekach. Wówczas specjalista będzie mógł dobrać metodę bezpieczną dla danego przypadku.
Przykładem zabiegów stosowanych do redukcji przebarwień skórnych są:
- Peelingi – do redukcji plam barwnikowych stosuje się głównie peelingi chemiczne. Ich rodzaj dobiera się w zależności od potrzeb skóry, a także rozległości i głębokości hiperpigmentacji. Różne substancje mogą prowadzić tylko do zmiękczenia skóry, złuszczenia naskórka lub nawet ingerować w głębsze warstwy skóry właściwej.
- Infuzja tlenowa – z użyciem zjawiska infuzji i technologii tlenu hiperbarycznego do skóry wtłaczane są składniki aktywne substancji aktywnych. Zabieg intensywnie nawilża skórę, nadaje je promienny wyraz i wyrównuje koloryt cery, co może nieco zmniejszyć widoczność przebarwień. Bezbolesna i nieinwazyjna procedura sprawdza się, gdy tkanki potrzebują odświeżenia i rewitalizacji. Nadaje się zarówno do cery suchej i tłustej, ponieważ nawadnia i normalizuje pracę gruczołów łojowych.
- Laseroterapia – do usuwania zmian pigmentacyjnych stosuje się różne lasery emitujące wiązkę świetlną o częstotliwości, która ma powinowactwo do barwników zawartych w skórze. Energia lasera zostaje pochłonięta przez pigment, prowadzi do zwiększenia temperatury i usunięcia plam. Niekiedy już jedna sesja pozwala na pozbycie się przebarwień.
Zabiegi dostępne w klinikach medycyny estetycznej mogą okazać się pomocne nie tylko w przypadku plam, ale też innych zmian spowodowanych chorobami tarczycy. Mowa m.in. o nadmiernym wypadaniu włosów, trądziku, czy odwodnieniu skóry.
Źródła:
- https://podyplomie.pl/dermatologia/20811,zmiany-skorne-w-przebiegu-niedoczynnosci-tarczycy
- https://podyplomie.pl/dermatologia/15891,co-dermatolog-powinien-wiedziec-o-skornej-manifestacji-chorob-endokrynologicznych
- https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.9.3.1.
- https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.9.3.1.
- https://www.mp.pl/nadczynnosc-tarczycy