Trądzik zaskórnikowy – przyczyny i skuteczne metody leczenia

Drobne krosteczki rozwijające się w porach skóry to zaskórniki. Są one głównym objawem jednej z najczęściej występujących dermatoz, czyli trądziku pospolitego w postaci zaskórnikowej. Schorzenie to ma złożone przyczyny, jest przewlekłe i często wymaga specjalistycznego leczenia. Czym charakteryzuje się trądzik zaskórnikowy i sobie z nim radzić? Dowiedz się więcej na ten temat i poznaj skuteczne sposoby leczenia!

Zaskórniki jako objaw najczęstszego rodzaju trądziku

Znanych jest wiele rodzajów trądziku. W zależności od głównych przyczyn i charakteru zmian chorobę tę dzieli się głównie na trądzik różowaty i pospolity. Pierwszy z nich ma związek ze zmianami naczyniowymi. Natomiast występującym najpowszechniej i objawiającym się różnymi zmianami skórnymi w obrębie gruczołów łojowych jest ten pospolity, inaczej zwyczajny. W zależności od jego postaci i przebiegu na skórze pojawiają się rozmaite zmiany – krostki, grudki, guzki, cysty. Gdy głównym typem zmian są zaskórniki, dermatozę określa się właśnie jako trądzik zaskórnikowy.

Zmiany w jego przebiegu bywają problematyczne, ale dobrą wiadomością jest, że to najłagodniejsza postać trądziku. Zwykle choroba przebiega bez stanu zapalnego. Jednak w części przypadków, zwłaszcza bez odpowiedniej pielęgnacji i leczenia, zmiany mogą przerodzić się w większe grudki, krosty i torbiele z surowiczym płynem. Ponadto niekiedy zaskórniki występują wspólnie z innymi zmianami, np. w przypadku trądziku zaskórnikowo-grudkowego, w przebiegu którego rozwija się już lokalny stan zapalny.

Jak wygląda trądzik zaskórnikowy – zmiany zamknięte i otwarte

Skóra zawiera gruczoły łojowe (pory skórne), w których zlokalizowane są mieszki włosowe. Mikroskopijne otwory są też ujściem dla potu i łoju skórnego (sebum), który stanowi istotny składnik naturalnego mikrobiomu i odpowiada m.in. za nawilżanie, natłuszczanie i ochronę naskórka. Zaskórniki powstają w obrębie porów wówczas, gdy dochodzi do gromadzenia się w nich nadmiaru sebum, a także zanieczyszczeń i komórek martwego naskórka. W zależności od rodzaju takich niedoskonałości wyróżnia się:

• Trądzik zaskórnikowy zamknięty – powstają drobne, podskórne grudki. Zaskórniki zamknięte są białe, niekiedy żółtawe lub cieliste. Składają się one z nawarstwionej masy rogowej naskórka, która blokuje ujścia porów i tym samym uniemożliwia odprowadzanie łoju. W konsekwencji sebum gęstnieje, a krostka zwiększa swoją objętość. Niekiedy zmiany takie mogą być tkliwe i bolesne.
• Trądzik zaskórnikowy otwarty – w tym przypadku również dochodzi do gromadzenia się martwych komórek naskórka, sebum i zanieczyszczeń, jednak bez zamknięcia ujść gruczołów łojowych. W wyniku utlenienia i nadkażenia gromadzącego się w nich brudu zmiany takie zwykle mają ciemny kolor – brązowy lub nawet czarny. Przypominają one drobne, czarne kropki. Bywają potocznie nazywane wągrami.

Najczęściej w przebiegu trądziku zaskórniki otwarte i zamknięte są bardzo liczne. Zwykle występują na brodzie, nosie, czole i policzkach – na tzw. strefie T, czyli obszarze najbardziej narażonym na przetłuszczanie się, na którym jest najwięcej gruczołów łojowych. Mogą one jednak powstawać także na innych partiach ciała, głównie na plecach i ramionach. Często zdarza się, że występują jednocześnie zaskórniki otwarte oraz zamknięte.

Jakie są możliwe przyczyny tej dermatozy?

Trądzik zaskórnikowy to powszechna odmiana trądziku pospolitego. W zależności od głównych przyczyn trądziku zaskórnikowego oraz wieku pacjenta schorzenie to bywa nazywane m.in. trądzikiem młodzieńczym, przetrwałym, czy hormonalnym. Dokładne przyczyny powstawania tej dermatozy nie są znane. Wiadomo natomiast, że jest to schorzenie o złożonej etiologii, które najprawdopodobniej jest wynikiem kombinacji kilku czynników jednocześnie. Są to głównie:

• Zmiany hormonalne – najistotniejsze dla skóry jest działanie hormonów płciowych, które wpływają na funkcjonowanie gruczołów potowych i łojowych oraz ogólną kondycję skóry. Wahania hormonów są charakterystyczne dla okresu dojrzewania, dlatego trądzik najczęściej dotyczy nastolatków. Jednak do zaburzeń gospodarki hormonalnej dochodzi też u osób dorosłych, na co może wpływać m.in. stres, dieta, inne choroby, przebyte ciąże, czy okres menopauzy.
• Zaburzenia proliferacji okołomieszkowej – dochodzi do przerostu komórek w obrębie porów, co skutkuje ich blokowaniem.
• Kolonizacja drobnoustrojów bakteryjnych – naturalnie bytujące na skórze bakterie mogą się nieprawidłowo namnażać, co również przyczynia się do rozwoju zmian trądzikowych.
• Tłusta cera i łojotok – charakterystyczna jest nadmierna produkcja sebum, co jest jedną z głównych przyczyn powstawania zaskórników.
• Niewłaściwa pielęgnacja – nadmierne złuszczanie naskórka może skutkować zaburzeniami keratynizacji, niedostateczne oczyszczanie cery gromadzeniem się brudu, a stosowanie kosmetyków nieodpowiednio dobranych do rodzaju cery zarówno jej przesuszaniem, jak i przetłuszczaniem. To z kolei sprzyja rozwojowi trądziku i zaostrzeniu się objawów.
• Podłoże genetyczne – dziedziczyć można skłonność m.in. do przetłuszczania się skóry, jak również nieprawidłowej wymiany komórek.

Co zrobić zauważając objawy trądziku zaskórnikowego?

W wielu przypadkach trądzik zaskórnikowy ma łagodny przebieg, a leczenie ogranicza się do właściwej pielęgnacji i stosowania preparatów miejscowych. Drobnych zmian nie warto jednak lekceważyć, ponieważ mogą one przekształcać się w zmiany grudkowe o większej średnicy i sięgające głębszych warstw skóry. Z kolei brak odpowiedniego postępowania zwiększa ryzyko powikłań, głównie blizn i przebarwień. Najlepiej więc udać się do lekarza dermatologa, który wskaże preparaty odpowiednie do danego przypadku.

Farmakologiczne leczenie trądziku zaskórnikowego

W walce z trądzikiem zaskórnikowym stosuje się preparaty o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym, a także normalizujące pracę gruczołów łojowych, zwężające pory i łagodnie wysuszające oraz złuszczające warstwę rogową skóry. Zwykle wystarczające są preparaty o działaniu miejscowym, dostępne w postaci maści, kremów i żeli. Leki stosowane w leczeniu trądziku zaskórnikowego najczęściej zawierają retinoidy, nadtlenek benzoilu, cynk, czy kwas azelainowy. Niekiedy, przy cięższych postaciach trądziku, wskazane jest doustne leczenie farmakologiczne, ale rzadko jest ono konieczne przy łagodnej postaci dermatozy.

Prawidłowa pielęgnacja cery z trądzikiem zaskórnikowym

Przy każdym rodzaju tej dermatozy podstawą jest właściwa pielęgnacja skóry. Należy wybierać preparaty przeznaczone do cery trądzikowej. Najlepiej, jeśli są to dermokosmetyki pozbawione substancji, które mogą podrażniać. Natomiast należy unikać kosmetyków o wysokiej komedogenności, które mogą zablokować gruczoły. Warto jednak pamiętać, że skóra trądzikowa, nawet jeśli jest bardzo tłusta, także wymaga intensywnego nawilżania. Kremów nawilżających nie można mylić z tymi natłuszczającymi. Podczas codziennej pielęgnacji trzeba się skupić na regularnym oczyszczaniu skóry. Wskazane jest też łagodne złuszczanie warstwy rogowej naskórka.

Trądzik zaskórnikowy – leczenie i pielęgnacja skóry w klinikach

Wsparciem systematycznej pielęgnacji i stosowania środków przeciwtrądzikowych mogą być profesjonalne zabiegi z zakresu kosmetologii i medycyny estetycznej.

Peelingi chemiczne i medyczne

Zaskórniki, zwłaszcza zamknięte, można zredukować usuwając warstwę rogową. Pozwala to na wygładzenie powierzchni skóry i dogłębne oczyszczenie porów. Jednak cera trądzikowo jest delikatna – nie powinna być pocierana, bo wszelkie podrażnienia mogą doprowadzić do rozsiania się wykwitów. Niewskazane są więc mechaniczne peelingi gruboziarniste. Dostępne są natomiast peelingi chemiczne i peelingi medyczne przeznaczone do skóry trądzikowej. Stosowane substancje złuszczające i zmiękczające skórę dobiera się w zależności od rodzaju i zaawansowania zmian skórnych.

Zabiegi rewitalizująco-oczyszczające

Zabiegiem przeznaczonym do intensywnego oczyszczania twarzy, pozwalającym na jednoczesne odżywienie skóry jest również procedura wykorzystująca właściwości triporalnej fali radiowej i ultradźwięków. Metoda taka jest bezbolesna i nieinwazyjna. Składa się z kilku etapów. Pierwszym jest łagodne usunięcie suchego naskórka, a następnie odżywienie i dotlenienie skóry z pomocą indywidualnie dobranych substancji. Najlepsze rezultaty daje poddanie się kilku seriom zabiegu rewitalizująco-dotleniającego, po których dochodzi do oczyszczenia cery, zwężenia rozszerzonych porów i poprawy kolorytu skóry.

Źródła:

• https://www.termedia.pl/Tradzik-pospolity,8,2419,0,1.html
• https://www.termedia.pl/Tradzik-pospolity-podstawowe-zasady-leczenia,8,1724,0,1.html
• https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/wywiady/322658,warto-leczyc-tradzik
• https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74475,tradzik-pospolity-rodzaje-i-przyczyny-jak-pozbyc-sie-tradziku
• https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/lista/103452,leczenie-tradziku-zaskornikowego